​

​

 EĞİTİM

İlmî Neşir ve Tahkik Atölyesi

E-71

 

 

Başlangıç ve Bitiş	4-8 Ağustos 2025
Süresi	5 gün
Günleri	Hafta içi
Saat	10.00 - 15.00
Ücreti	2500 TL (KDV dahil)
Yeri	Hacı Bayram mh. Hükümet Meydanı No:1 Ulus/Altındağ/Ankara (Eski Valilik Binası) Derslik: Abidin Paşa Salonu-V112
Kontenjan	20-25 kişi ile sınırlıdır.
EĞİTİMİN KODU	E-71

 

EĞİTİMİN AMACI

Bu eğitim programı, klasik İslâm düşüncesine ait yazma metinlerin ilmî tahkik (edisyon kritiği) sürecine giriş mahiyetindedir. Tahkik disiplini, tarih boyunca birçok ilim sahasının temel kaynaklarını sağlam ve güvenilir biçimde araştırmacıların hizmetine sunma çabası olarak şekillenmiştir. Bu bağlamda, tahkik yalnızca teknik bir işlem değil, aynı zamanda ilmî emanetin korunmasına dönük sorumluluk taşıyan bir faaliyettir.

Kursun temel amacı, yazma eser tahkikinin ne olduğu, hangi tarihsel arka planda geliştiği, günümüzde nasıl uygulandığı ve ne tür yöntemler kullanıldığı konusunda katılımcılara hem teorik hem de uygulamalı bir zemin sunmaktır. Özellikle giriş düzeyinde düzenlenen bu programda, aşağıdaki hususlar üzerinde durulacaktır:

1. Tahkikin tanımı, amacı ve ilmî değeri;
2. Tahkik sürecinde kullanılan yöntem, kaynak ve teknikler;
3. Metin farklarının karşılaştırılması, tercih esasları ve dipnotlandırma biçimleri;
4. Tahkikli metinlerin iyileştirme ve geliştirilmesi;
5. Dirâse
6. Pratik örnekler ve kısa uygulama çalışmaları.

Kurs boyunca katılımcılar, bir yazma metnin ilmî neşre hazırlanma sürecine dair temel aşamaları görme fırsatı bulacak; klasik Arapça metinler üzerinde basit karşılaştırma, okuma ve değerlendirme faaliyetlerine katılacaklardır. Amaç, katılımcılara tahkik alanının temel kavram ve ilkelerini tanıtmak ve bu alanda ilerlemek isteyenlere yön gösterici bir çerçeve sunmaktır. Bu yönüyle kurs, yalnızca teknik beceri kazandırmayı değil; aynı zamanda ilmî metinle doğru ilişki kurma bilincini kazandırmayı da hedeflemektedir.

EĞİTİM İÇERİĞİ VE  PROGRAMI

4 Ağustos Pazartesi	GİRİŞ: Yazmanın Tanımı ve Unsurları Tahkikin Tanımı Tahkikin Amacı
5 Ağustos Salı	TAHKİK HAZIRLIĞI: i. Metnin Belirlenmesi (İhtiyaru'n-nas) A. Konunun Belirlenmesi B. Eserin Belirlenmesi C. Nüshaların Belirlenmesi 1. Nüsha Tercihi Kriterleri  a. Nitelikli üç nüsha b. Diğer nüsha tercih kriterleri c. İstinsah tarihinin tespiti d. "Bir tür nüsha" olarak kabul edilen çalışmalar e. Tercih edilecek en az/en fazla nüsha sayısı 2. Yazmaların Tespitinde Kullanılabilecek Kaynaklar ii. Metnin Doğrulanması (Tevsik) III. Metin/Nüsha Okumaları (Kırâatü'n-nas/nüsah)
6 Ağustos Çarşamba	TAHKİK SÜRECİ: i. Metnin Yazıya Geçirilişi (Neshu'n-nas/ dijitale aktarılması) ve Nüsha Karşılaştırması (Mukâbeletü'n-nüsah) ii. Metnin Ortaya Çıkarılışı (Tahrîrü'n-nas) A. Metnin Düzeltilmesi (Mualecetü'n-nas) B. Metnin Düzenlenmesi (Zabtü'n-nas) 1. imla a. Ana metin b. Dipnotlar c. Ya ve hemzenin yazım kuralı 2. Harekeleme, Paragraflama ve Başlıklandırma 3. Noktalama İşaretleri iii. Açıklamalar ve Dipnotlar (Ta'lfk ale'n-nas) A. Metnin Öğeleriyle İlgili Notlar B. Kaynak Gösterimi 1. Ayetler 2. Hadisler a. Hadis tahrici b. Hadis tahricinde takip edilen sistem c. Hadis tahricinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar 3. Şiir ve Meseller 4. Alıntılar ve Atıflar C. Müellife Ait Notlar (Minhüvat) D. Muhakkike Ait Notlar
7 Ağustos Perşembe	TAHKİK SONRASI: I. Dirase / İnceleme A. Müellifin Tanıtımı B. Eserin Tanıtımı C. Tahkikte Takip Edilen Yöntem ii. Kaynakça iii. Dizin ve İçindekiler 125
8 Ağustos Cuma	SONUÇ: Teoriden pratiğe: i.Yazıya aktarılmış yazmaların incelenmesi ii. mukâbelesi (Mukâbeletü'n-nüsah) iii. Kataloğ tarama iv. Kütüphane bilgileri v. Yazma ve nüsha bulma

KİMLER KATILABİLİR?

Klasik İslam düşüncesine dair yazma eserlerin ilmî neşrine (tahkike) yönelik olarak düzenlenen bu kurs, belirli bir akademik ve dilsel yeterliliği haiz katılımcılara yönelik olarak tasarlanmıştır. Bu kurs, klasik metinlerle ilgilenen, yazma eserlerin ilmî mirasını anlamak ve değerlendirmek isteyen araştırmacılar için hem teorik hem pratik bir başlangıç sunmaktadır. Bu nedenle, seçilecek katılımcılarda aşağıda belirtilen niteliklerin bir arada bulunması, hem bireysel hem de kolektif verimlilik açısından büyük önem taşımaktadır.

1. Arapça Dil Yeterliliği (İleri Seviye)

Katılımcıların Arapça yazma metinleri sözlük ve gramer desteği olmaksızın okuyup anlayabilecek düzeyde olması beklenmektedir. Bu yeterlilik, klasik metinlerde geçen gramer yapıları, terminolojik kavramlar ve metin türlerini tanıyabilecek seviyeyi kapsar. Tahkik faaliyetleri doğrudan Arapça orijinal metinler üzerinde yürütüleceğinden bu seviye temel bir ön koşuldur.

2. İlmî Disiplinlerde Temel Yeterlilik

Katılımcılar, başta kelâm, İslâm felsefesi, hadis, fıkıh, tasavvuf, tarih, edebiyat gibi alanlar olmak üzere, klasik İslamî ilimlerden en az birinde temel akademik birikime sahip olmalıdır. Bu birikim, metnin konusunu, bağlamını ve terminolojisini doğru yorumlayabilme kabiliyetini güçlendirecektir.

3. Lisans, Lisansüstü veya Doktora Düzeyinde İlgili Olmak

Kurs, özellikle ilahiyat, İslam düşüncesi, Arap dili ve edebiyatı, tarih ve felsefe gibi alanlarda lisans, yüksek lisans veya doktora düzeyinde akademik faaliyet sürdüren araştırmacılara yöneliktir. Alanla ilgilenen ve lisans düzeyini tamamlamış araştırmacılar için de başvuru imkânı vardır.

4. Temel Akademik Yeterlilik ve Araştırma Becerisi

Katılımcıların akademik bir metni anlamlandırma, kaynak taraması yapabilme, bilimsel yazım kurallarına aşinalık gibi temel becerilere sahip olmaları beklenmektedir. Ayrıca tercihen daha önce herhangi bir yazma metinle çalışma deneyiminin bulunması, katılımcının kurs verimliliğini artıracaktır.

 

EĞİTMENLER

Dr. Öğr. Üyesi Mustafa BORSBUĞA

KONTENJAN

Bu eğitim programı, klasik Arapça yazma eserlerin tahkikine dair teorik bilgi ve uygulamalı yöntemleri bir arada sunmayı amaçlayan yoğunlaştırılmış bir kurstur. Dersler, tek bir eğitmen tarafından yürütülecek olup, her katılımcının derse aktif şekilde katılım gösterebilmesi, birebir uygulama yapabilmesi ve doğrudan geri bildirim alabilmesi için katılımcı sayısının sınırlı tutulması büyük önem arz etmektedir.

Katılımcı kontenjanı, 20 ile 25 kişi arasında sınırlandırılmıştır.

Katılımcıların seçimi, başvuru sırasına göre değil, özgeçmiş, ilgi düzeyi ve Arapça yeterlilik gibi ölçütler temel alınarak yapılacaktır. Bu sınır, hem kursun verimliliğini artırmak hem de tahkik gibi özen ve dikkat gerektiren bir disiplinde nitelikli bir öğrenme ortamı oluşturmak amacıyla belirlenmiştir.

 

BELGELENDİRME

Kurs sonunda, programa tam zamanlı katılım sağlayan katılımcılara ASBÜ Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından onaylanmış katılım belgesi (sertifika) takdim edilecektir.

Bu belge, kursun akademik niteliğini ve katılımcının bu programa düzenli şekilde iştirak ettiğini göstermektedir. Katılım belgesi alabilmek için:

1. Tüm ders oturumlarına düzenli şekilde katılmak,
2. Devamsızlık süresi %20’yi aşmamak,
3. Uygulamalı oturumlara aktif şekilde iştirak etmek

şarttır.

Belgelendirme, yalnızca programa fiilen katılan ve devamlılık kriterlerini karşılayan katılımcılar için geçerli olacaktır. Gerekli koşulları sağlamayanlara belge verilmez.

 

BAŞVURU

Kursa katılmak isteyenlerin ön başvuru yapması gerekmektedir.

Başvurular, katılımcı profili ve kontenjan sınırı dikkate alınarak değerlendirilecektir.
Kabul edilen adaylara ayrıca bilgi verilecektir.

Programa başvurmak isteyenler online başvuru butonuna tıklayarak kayıt yaptırabileceklerdir. 

 

Başvuru Formu: 

https://forms.gle/dvZFG9LqskiVnLt97

 

KAYNAKÇA:

Yılmaz, Okan Kadir. İsam Tahkikli Neşir Kılavuzu. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2018.

 

 

  

 

​

​