ARACI, DÜZENLEYİCİ VE DURUMSAL ETKİ ANALİZİ EĞİTİM SEMİNERİ

EĞİTİMİN AMACI

Bu eğitim semineri, birbiriyle yakında ilişkili olan ve sık sık karıştırılan iki konuya odaklanmaktadır: Aracılık ve düzenleyicilik etkileri. Soysal bilimlerde, iki değişken arasındaki nedensel ilişkinin tam olarak anlaşılabilmesi bahse konu ilişkinin nasıl ve ne zaman meydana geldiğine bağlıdır. Başka bir anlatımla, X ve Y değişkeni arasındaki ilişkinin nasıl bir bağlantı mekanizması ile gerçekleştiği (aracılık-mediation) ya da X ve Y arasındaki ilişkinin hangi durumlarda değiştiği (düzenleyicilik-moderation) sosyal gerçekliğin tam anlaşılması bakımından önemli görülmektedir. Her ne kadar bu kavramlar basit gibi algılansa da, aracılık ve düzenleyicilik etkilerinin istatistiksel olarak nasıl test edileceği, görece karmaşık ve tartışmalıdır. Bu eğitim seminerinin amacı, konuyla ilgili güncel gelişmeler ve tartışmalar ışığında (Bakınız; Baron & Kenny, 1986; Hayes, 2018; Preacher & Kelley, 2011; Zhao, Lynch  & Chen, 2010); aracı, düzenleyici ve durumsal aracı (moderated mediation) etkilerini içeren araştırma modellerinin kavramsal temellerini ve bu modellerin pratik şekilde nasıl analiz edileceğini örnek veri setleri üzerinden öğretmektir. Ayrıca analiz sonuçlarının APA stiline göre araştırma raporunda nasıl raporlanacağına da değinilecektir.

Eğitimde aracı ve düzenleyici etki analizleri, son yıllarda yaygınlaşmaya başlayan ve bahse konu analizler için oldukça pratik sonuçlar üreten Process Makro (IBM SPSS üzerinden çalışmaktadır) uygulaması ile anlatılacaktır. Katılımcılar, ASBÜSEM laboratuvarına ait lisanslı analiz yazılımlarının yüklü olduğu masaüstü bilgisayarları kullanacaklardır. Arzu eden katılımcılar, Process Makro Uygulaması ve SPSS 22 (ve üzeri versiyon) yüklü kişisel bilgisayarları ile de eğitime katılabilirler.  Eğitim boyunca beş farklı veri seti üzerinden aracı ve düzenleyici etki analizleri uygulamalı olarak anlatılacaktır. Programda görev alan öğretim üyesi, eğitime konu olan yöntemleri araştırmalarında kullanmış ve bunları nitelikli dergilerde yayımlamıştır.

EĞİTİM İÇERİĞİ 

• Temel kavramlar ve çoklu regresyon
• Aracılık etki modeli
• Toplam, doğrudan ve dolaylı etkiler
• Aracılık testlerinde geleneksel yaklaşım-Baron ve Kenny yöntemi
• Baron ve Kenny’nin nedensel adımlar yaklaşımına eleştiriler
• Aracılık modellerinin analizinde çağdaş yaklaşım
• Basit aracılık modelinin Process makro ile test edilmesi
• Düzenleyicilik etki modeli
• Düzenleyici etkilerin grafiksel gösterimi (Probing) ve eğim (slope) testi
• Düzenleyici modelin Process makro ile test edilmesi
• Kategorik değişkenli düzenleyici modelin testi
• Durumsal aracılık etki modeli
• Durumsal aracılık etkisine ilişkin yazından örnekler
• Aracılı durumsallık tartışması
• Durumsal aracılık etkisinin Process makro ile test edilmesi